مقدمه
غزل مشهور «ای ساربان آهسته ران کارام جانم میرود» از سرودههای پرآوازهی سعدی شیرازی است که در دستهی طیبات قرار میگیرد و سرشار از عاطفه، حسرت و زیباییهای زبانی است. این غزل از پرکاربردترین نمونهها در آموزش عروض و تقطیع شعر است، زیرا وزن آن یکی از وزنهای خوشآهنگ و پرکاربرد شعر فارسی است.
وزن این شعر مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم) است که از اوزان پرطنین و موزون ادبیات فارسی به شمار میآید. این وزن با تکرار چهار بار «مستفعلن» ریتمی روان و هماهنگ میآفریند و برای بیان احساسات عاشقانه، پندآمیز و عارفانه بسیار مناسب است.
تقطیع این شعر، علاوه بر کمک به درک بهتر موسیقی درونی آن، تمرینی عالی برای دانشجویان و علاقهمندان به عروض و قافیه است. در این مطلب، با تقطیع دقیق مصراع اول و دوم این غزل آشنا میشویم تا هم ساختار وزنی شعر را بشناسیم و هم بهتر به ارتباط میان کلمات و آهنگ نهفته در شعر پی ببریم.