وبلاگ بهرام بهرامی حصاری

تاریخ ادبیات در جهان؛ از نخستین واژه‌ها تا روایت‌های دیجیتال

ادبیات، قدیمی‌ترین فرزند زبان است. همان دم که انسان نخستین واژه را برای بیان شگفتی، ترس یا عشق بر زبان آورد، ادبیات نیز زاده شد. از دل نیایش‌ها و اسطوره‌ها، از نغمه‌های شکار تا سرودهای نیل و دجله، ادبیات در کنار انسان رشد کرد و چهرهٔ هر عصر را بازتاب داد. تاریخ ادبیات جهان، داستانی است از تکامل اندیشه، احساس و تخیل در قالب واژه‌ها.

۱. دوران آغازین: پیش از خط و پیش از تاریخ

نخستین جلوه‌های ادبیات، شفاهی بودند. انسان شکارگر و کوچ‌نشین، پیش از آن‌که نوشتن را بیاموزد، قصه می‌گفت؛ برای انتقال تجربه، آموزش فرزندان، یا فقط برای فرار از سکوت شب. این قصه‌ها بعدها به اسطوره‌ها بدل شدند: داستان‌های خدایان، ارواح، قهرمانان و نیروهای طبیعت.

در این دوران، شعر و موسیقی از هم جدا نبودند. نغمه‌های کار، ترانه‌های جنگ و مرثیه‌های مرگ، همگی جنبه‌ای آیینی داشتند. هنوز هم رد این ادبیات شفاهی را می‌توان در فولکلور ملت‌ها یافت — از سرودهای بومیان آفریقا تا افسانه‌های ایرانی و اسکاندیناوی.

۲. عصر تمدن‌های کهن: خط، خدای واژه‌ها